کد مطلب:20551 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چه كنم كه به خداوند نزديك تر شوم؟

بر سر آنم كه گر ز دست برآيد

دست به كاري زنم كه غصه سر آيد

خلوت دل نيست جاي صحبت اغيار

ديو چو بيرون رود، فرشته درآيد

قرآن كريم بعد از هفت اولين گام در خودسازي و تهذيب نفس را بازگشت به خدا (توبه) و آه و حسرت و خدا را با ورع يعني تصميم عملي بر ترك گناهان آغاز ميكنيم. رسول اكرم(ص) فرمود: اصل الدين الورع و رأسه الطاعه؛(1) ريشه و اساس دين، ورع و اجتناب از گناهان است (چنان كه) طاعت خدا و انجام واجبات به منزله سر آن است.

تذكر چند نكته مهم

1 - نزديكي به خدا از گونه زمان و مكان و از نوع نزديكي هايي كه در جهان مي شناسيم نيست، بلكه يك واقعيت معنوي عميق است كه با تعالي و تكامل روح تحقق مي يابد، فهم و درك واقعيت معنوي، نيازمند شناخت و معرفت ويژه و وصول به مراتبي از قرب است. هر چه ميزان معرفت انسان نسبت به جنبه هاي ضعف و قوت خويش، و جمال و جلال خداوند بيشتر باشد، و هر اندازه توانسته از گناهان بدني و قلبي و فكري دور باشد و جسم و دل و انديشه خويش را متوجه خداوند سازد، به همان اندازه مي تواند واقعيت معنوي را بيشتر درك كند و مفهوم قرب و نزديكي به خدا را احساس و لمس نمايد.

2 - قرب و نزديكي به خدا امري تدريجي است و نيازمند به زمان براي كسب ظرفيت و معرفت ويژه اي است تا رنگ خدايي از ظاهر به باطن و تار و پود حقيقت انسان نفوذ كند.

3 - تكامل روحي و نزديكي به خدا، همانند بالا رفتن از پله هاي نردبان است. هر چه از پله ها بالاتر مي رويم، نيازمند مراقبت و مواظبت بيشتر ات، زيرا در صورت انحراف و سقوط، ضربه شكننده تر خواهد بود.

4 - وسطه پله هاي نردبان جاي توقف و ماندن نيست، بايد حركت را تداوم بخشيد و گرنه خطر تزلزل و سقوط او را تهديد مي كند. كسي كه از پلكان تهذيب و اصلاح نفس بالا مي رود، آن هنگام مي تواند صعود يابد و به قرب الهي برسد كه وسط راه توقف نكند.

5 - ثبات قدم و استقامت و استواري در برابر سختي ها و مشكلات و آزمون هايي كه خداوند از انسان مي گيرد، شرط موفقيت در نزديكي به خدا است.

6 - با توجه به تفاوت درجات شناخت و معرفت و ايمان و معنويت و موقعيت هاي فردي و اجتماعي، به شمار انسان هايي كه بخواهند در اين راه گام بردارند، تكاليف متفاوت وجود دارد.

شناخت تكاليف و آشنايي با راه و علايم آن و خطرهايي كه انسان را تهديد مي كند، نياز به راهنما و معلم دارد. چه بسارند افرادي كه ندانسته به افراط و تندروي يا تفريط و سستي كشيده شدند و از حركت بازماندند و به انحراف و سقوط دچار گشتند.

از شرايط قرب الهي، ترك معصيت خداوند و انجام دستورهاي او است مخصوصا جوانان به جهت توانايي هاي جسمي و رشد و بلوغ شهوي اگر بتوانند خود را از زمينه هاي گناه دور نگه دارند و دل و دست و زبان و چشم خود را از آلوده شدن پاك نگه دارند، مي توانند از قرب الهي بهره مند گردند. در روايتي از امام صادق آمده : خداوند به حضرت موسي فرمود:

بهترين وسيلة تقرب به من ورع و ترك معصيت است. اگر كسي ورع داشته باشد او را در بهشت هاي عدن جاي مي دهم.(2)

بعد از اين مرحله (انجام واجبات و ترك گناهان) ، انجام دادن مستحبات مانند نافله هاي يوميه مخصوصا نافلة شب و تهجّد و مناجات با خدا موجب قرب الهي مي شود.

پيامبر (ص) فرمود: خداي متعال مي فرمايد: با انجام نوافل به سوي من تقرب پيدا كنيد تا شما را دوست بدارم. اگر شما را دوست بدارم، اگر دعا كنيد اجابت مي كنم و اگر درخواستي داشتيد عطا مي كنم.(3)

اخلاص در نيت موجب تقرب الي الله است.(4)

توجه زياد به شكم و شهوت موجب دوري از خدا مي شود.(5)

1 - انسان كامل، شهيد مطهري؛

2 - تعليم و تربيت، شهيد مطهري؛

3 - اخلاق عملي؛ آيت الله مهدوي كني؛

4 - چهل حديث ، امام خميني(ره)

پي نوشتها:

1 - محمد باقرمجلسي ، بحار، ج74، ص 86.

2 - محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، ج8، ص 114، مادة قرب.

3 - همان، ص 110.

4 - همان، ص 113.

5 - همان ، ص 115.